Klejnoty archeologiczne Koszyc

Tytułowe ?klejnoty? to najcenniejsze zabytki archeologiczne ze zbiorów koszyckiego Muzeum, istniejącego już ponad 140 lat. Prezentowane na wystawie zabytki datowane są od epoki kamienia (6-5 tysiąclecie p.n.e.), czyli od momentu osiedlenia się w tym rejonie pierwszych rolników, aż po czasy nowożytne (XVII w.), kiedy Koszyce były jednym z najważniejszych miast Królestwa Węgierskiego. Jednym z najstarszych eksponatów jest gliniany model pieca służącego do przygotowywania potraw ? znalezisko bardzo rzadkie, datowane na 6.- 5. tysiąclecie p.n.e. Wśród znalezisk z początków epoki brązu (koniec 3. tysiąclecia p.n.e.) uwagę zwracają naszyjniki z glinianych, perłowych i fajansowych paciorków oraz muszli. Z osady obronnej w Barcy (ok. 1500 p.n.e.) pochodzą naczynia gliniane o niezwykłych kształtach i zdobieniach. Plastykę figuralną epoki brązu można podziwiać oglądając na wystawie gliniane figurki antropo- i zoomorficzne. Ze środkowej i młodszej fazy epoki brązu pochodzą liczne znaleziska przedmiotów wykonanych z brązu: broni, narzędzi i ozdób, stanowiących wyposażenie grobowe bądź skarby ukryte w ziemi. Pod koniec I i na początku II w. n.e. z północy do wschodniej Słowacji przybył lud germańskiego pochodzenia, identyfikowany z kulturą przeworską, który wyparł ludność celtycko-dacką. Do typowych elementów kultury przeworskiej należała broń i ceramika. Prócz wyrobów miejscowych w znaleziskach archeologicznych tego okresu pojawiają się importy ? luksusowa ceramika terra sigillata z Nadrenii, szkło i biżuteria, np. emaliowana zapinka ? wszystkie wymienione kategorie zabytków prezentowane są na wystawie. Ciekawym, choć już znacznie późniejszym, znaleziskiem są dwa XVII-wieczne dzbany na wino z gospody w Levocký dom, które odkryto przy budowie schronu przeciwlotniczego w 1943 r. Zabytki, które można oglądać na wystawie są przedmiotami nie tylko o wielkiej wartości naukowej i edukacyjnej, ale także o niezwykłych walorach artystycznych. Kunszt, z jakim wiele z nich wykonano, świadczy o wysokim poziomie cywilizacyjnym ich twórców. Ekspozycja kolekcji ?klejnotów archeologicznych? ze zbiorów Muzeum Wschodniosłowackiego w Koszycach to niepowtarzalna okazja do poznania odległych i nieco bliższych dziejów Słowacji. Wystawa ?Klejnoty archeologiczne Muzeum Wschodniosłowackiego w Koszycach? przygotowana została przez Muzeum Wschodniosłowackie w Koszycach we współpracy z Muzeum Podkarpackim w Krośnie. Autorzy wystawy: PhDr. Dárius Gašaj, Mgr. Ján Rakoš (Východoslovenské muzeum Košice); Komisarze wystawy w Poznaniu: Piotr Pawlak, Magdalena Poklewka-Koziełł Tekst opracowała Magdalena Poklewka-Koziełł na podstawie: D. Gašaj, Klejnoty archeologiczne Muzeum Wschodniosłowackiego w Koszycach. Katalog wystawy, Krosno 2013.