Pamięć Świata

Akta i biblioteka braci czeskich ze zbiorów Biblioteki Raczyńskich w Poznaniu zostały wpisane na Światową Listę Programu UNESCO ?Pamięć Świata?. Dzięki staraniom Archiwum Państwowego w Poznaniu we współpracy z Biblioteką Raczyńskich oraz Biblioteką Kórnicką PAN na Światową Listę Programu UNESCO ?Pamięć Świata? zostały wpisane Akta i biblioteka braci czeskich.Ponadto na liście znalazła się Księga Henrykowska przechowywana w Archiwum Archidiecezjalnym we Wrocławiu. W dniach 4-6 października w Abu Dhabi obradował Międzynarodowy Komitet Programu UNESCO Pamięć Świata, który zdecydował o wpisaniu na Listę 47 z 88 zgłoszonych do wyróżnienia obiektów dokumentacyjnych pochodzących z 61 krajów. Wśród wpisanych w tym roku na Listę zabytków piśmiennictwa o szczególnym znaczeniu historycznym znalazły się kolejne dwa przechowywane w polskich zbiorach. Wnioski złożone w maju 2015. przez Polski Komitet Programu UNESCO Pamięć Świata Lista 47 dokumentów wpisanych na Światową Listę w październiku 2015 r. Wpisany na Listę ?Pamięć Świata? zespół Akta i biblioteka braci czeskich stanowi unikatowy i wyjątkowy w skali światowej zbiór dokumentów, akt oraz książek ukazujących działalność polityczną, gospodarczą i intelektualną ruchu społeczno-religijnego, jakim byli bracia czescy. Główna część zbioru znajduje się w Archiwum Państwowym w Poznaniu, a pozostałe jego części przechowywane są w Bibliotece Kórnickiej PAN i Bibliotece Raczyńskich w Poznaniu. Akta i książki braci czeskich w Bibliotece Raczyńskich: Wśród zbiorów Biblioteki Raczyńskich proweniencję archiwum braci czeskich ma kilkanaście jednostek rękopiśmiennych. Należą do nich różne materiały dotyczące wspólnoty, obejmujące okres XVI-XVIII w., jak np. akta i spisy synodów, listy, teksty modlitw, zapiski i notatki o duchownych Jednoty, materiały i dziennik Jana Ribinusa. Kolejne jednostki to m.in. uporządkowane chronologicznie notatki o biskupach braci czeskich, akta synodów (m.in. leszczyńskiego z 26 kwietnia 1645 r. z podpisem Jana Amosa Komeńskiego), dokumenty dotyczące zborów, zapiski kasowe itp. Wśród starych druków znajdują się prace autorstwa Jana Amosa Komeńskiego, ale najcenniejszym drukiem dotyczącym braci czeskich w zbiorach Biblioteki Raczyńskich jest unikatowy egzemplarz kancjonału braci czeskich zatytułowany Piesne Chwal BoĹžskych. Piesne duchownie ewangelitské…. Drukował go w Pradze Pawel Sewerýn, opatrując datą 12 XI 1541. Kancjonał ten ułożył Jan Roh (zm. w 1547 r.), wybitny teolog i biskup braci czeskich. Książka formatu folio, licząca ponad 300 kart, drukowana jest w dwóch kolumnach. Bogato zdobiony drzeworytami kancjonał zawiera ok. 500 pieśni opatrzonych nutami. Są to pieśni na cały rok liturgiczny (adwentowe, na Boże Narodzenie, o zmartwychwstaniu itd.) oraz inne, m.in. o Bożym Słowie, o Ciele i Krwi Pańskiej, o sakramentach chrztu, małżeństwa, o modlitwie, cnotliwym życiu. Jego unikatowość polega na tym, iż z całego nakładu ocalał na świecie tylko ten jedyny kompletny egzemplarz przechowywany w Bibliotece Raczyńskich. Jak zauważa prof. Wiesław Wydra: ?Jest prawdziwym arcydziełem i z wielu powodów ma on ogromne znaczenie dla dziejów literatury i kultury Czech i Polski. Bezcenny jest też dlatego, że najprawdopodobniej należał do Jakuba Ostroroga, był darem braci czeskich dla niego, wyrazem wdzięczności za jego opiekę. Świadczy o tym odbity na przedniej okładzinie renesansowej oprawy kancjonału herb Ostrorogów Nałęcz z rokiem M. D. LII (1552)?. Bracia Czescy ? chrześcijańska wspólnota religijna wywodząca się z husytyzmu. Członkowie Jednoty Braci Czeskich (łac. Unitas Fratrum) żyli w gminach zbudowanych na zasadzie ewangelicznej równości społecznej i ubóstwa, głosili, że jedyna prawda jest zawarta w Biblii i odrzucali wojnę i przemoc jako największe zło. Ciągle prześladowani emigrowali na Śląsk, do Prus i Wielkopolski. Pierwsza główna fala uciekinierów czeskich, która przedostała się do Wielkopolski w 1548 r., utworzyła prowincję kościelną z głównym ośrodkiem w Ostrorogu. Kolejna większa grupa czeskich emigrantów, wśród której znalazł się Jan Amos Komeński, osiedliła się w 1628 r. w Lesznie. Miasto to w krótkim czasie stało się stolicą Jednoty braci czeskich, a tym samym miejscem, gdzie gromadzili i przechowywali swą bibliotekę i archiwum. Ostatecznie Jednota połączyła się z bliskim jej kalwinizmem, w 1645 r. stając się częścią Kościoła Ewangelicko-Reformowanego. Światowa Lista Programu UNESCO ?Pamięć Świata? to powstały w 1997 r. rejestr zabytków o charakterze dokumentacyjnym ? rękopisów, druków czy dokumentów audiowizualnych. Na Listę wpisywane są zabytki o światowym znaczeniu historycznym lub cywilizacyjnym. Lista obejmuje ok. 350 obiektów, w tym czternaście reprezentujących polskie dziedzictwo dokumentacyjne. Obecnie Polska znajduje się trzecim miejscu po względem ilości wpisów. Na liście znajduje się m.in. autograf dzieła Mikołaja Kopernika „De revolutionibus” przechowywany w Bibliotece Jagiellońskiej, rękopisy Fryderyka Chopina ze zbiorów Biblioteki Narodowej i Towarzystwa im. Fryderyka Chopina w Warszawie, czy podziemne archiwum getta warszawskiego (tzw. Archiwum Ringelbluma) przechowywane w Żydowskim Instytucie Historycznym. Lista Rok temu na Listę Krajową Programu UNESCO ?Pamięć Świata? został wpisany rękopis ze zbiorów Biblioteki Raczyńskich: Rękopis tzw. ?Białoruski Tristan? na liście Programu UNESCO

x

Zobasz także

Żywe skarby Afryki

Do końca września Termy Maltańskie wraz z Wydziałem Biologii UAM w Poznaniu zapraszają na wystawę ...