Do mówienia

Na ścianie budynku szkoły podstawowej i gimnazjum w Kozichgłowach widnieje napis, który głosi, że te szkoły są usytuowane w Koziegłowach. Jak dyrekcja szkoły może używać nazwy wbrew zasadom ?Wielkiego słownika poprawnej polszczyzny?? Ma błogosławieństwo wójta, który też ma problemy z odmianą gramatyczną tej nazwy własnej. Kłopoty mają także dziennikarze ?Gazety Wyborczej? i ? Głosu Wielkopolskiego? oraz mediów telewizyjnych. Poprawnej polszczyzny ...

Pomyślmy sobie dzisiaj krótko o wyrazie tysiąc, a właściwie wyrażeniu przymiotnikowym część tysięczna. Czasami spotykamy się z formą część tysiączna. Wydaje się nam to archaizmem. Coś tu nie gra. Przecież słowo tysiąc jest używane dosyć często, zwłaszcza teraz w dobie kryzysu, kiedy tych tysięcy tak nam brakuje. Co z tym ę i ą? Odwołamy się teraz trochę do historii przymiotników ...

Coraz powszechniej słyszymy, że używa się czasownika zadziać się jako synonimu wydarzyć się. Nie do końca jestem przekonana co do poprawności i fortunności takich zdań jak: cóż to się zadziało, że wyglądasz tak jak wyglądasz?, albo: był tak zamyślony, że w ogóle nie zauważył, że obok zadziało się coś tak ważnego. Jak jest naprawdę? Wydaje nam się, że czasownik zadziać ...

Niektóre czasowniki występują w dwóch wersjach ? z ?się? i bez ?się?. Mamy przecież np. ?wrócić się? ? ?wrócić?, a także ?pytać się? ? ?pytać? i jeszcze wiele, wiele innych. Większość z nas nie akceptuję jednak tego ?się?. Powstaje więc pytanie: Czy czasowniki ?wrócić się?, ?pytać się?, ?prosić się? itd. są w ogóle poprawne? Prawda jest taka, że i owszem, ...

Raczej nie w naturze ? wrony to co prawda ptaki wszystkożerne, preferujące jednak głównie pokarm zwierzęcy, a jeśli chodzi o rośliny, to w ich diecie dominują trawy, zboża, ziemniaki, różne jagody i rośliny kapustowate. Żadnych orzechów. Nam jednak wrony będą jeść orzechy, aż nie dowiemy się jak odmieniać nazwiska: Wrona, Orzech i Świder w liczbie mnogiej. Po pierwsze na pewno ...

Piksel jest kompletnie nowym słowem w języku polskim, oczywiście zapożyczonym z angielskiego. Jego fleksja więc ? co bynajmniej nie dziwi – nie została jeszcze do końca ustalona. Dlatego nie wiemy w sumie czy mamy mówić: grafika pikslowa czy pikselowa, a jest to wyrażenie, z którym mamy coraz częściej do czynienia. Znamy oczywiście inne obce wyrazy o zakończeniu -el, które w ...

Wcale nie jest tajemnicą poliszynela ? cho wielu z nas tak właśnie uważa ? jakaś wielka tajemnica. Jest wręcz odwrotnie. Tajemnica poliszynela bowiem to tajemnica publiczna – coś wstydliwego, o czym wszyscy wiedzą, ale udają, że tego nie wiedzą. Wyrażenie to istnieje nie tylko w polszczyźnie ? znają je również Włosi i Francuzi. Tajemnica poliszynela wywodzi się bowiem z włoskiej ...

W pewnym bardzo szacownym radiu – nie napiszę tutaj, o które to radio chodzi, bo mi wstyd po prostu – zapowiedź redaktora reklamującego swój program brzmiała tak: audycję poprowadzę ja i moje attaché. Słowo attaché tymczasem, mimo że kończy się na ?e jak polskie rzeczowniki nijakie, odwołuje się do swego francuskiego pierwowzoru i jest rodzaju męskiego. Z kolei w pewnym ...

Polszczyzna ma opinię języka miękkiego ? nie dość, że wszystkie spółgłoski twarde typu: c, z, p, s mają swoje miękkie odpowiedniki ? ć, ź, pi, ś ? to jeszcze spółgłoska miękka sprawia, że miękną głoski bezpośrednio z nią sąsiadujące. To nieraz budzi wątpliwości, bo nie wiadomo czy śpieszyć się, czy może trzeba się spieszyć. Akurat w przypadku spieszyć się i ...

Jak brzmi przymiotnik od święta ?Boże Ciało?? Przecież od ?Bożego Narodzenia? mamy bożonarodzeniowy, a jaki będzie on od nazwy ?Boże Ciało?? W Internecie można spotkać formy: bożocielski, bożocielny, bożocielesny i bożociałowy, ale we współcześnie wydanych słownikach nie ma ani odpowiedniej formy, ani nawet propozycji. Co robić? Cóż, leksykografom nie przypadła do gustu żadna potencjalna postać owego złożonego przymiotnika: Nie zdecydowali ...