Tautologiczne masło maślane

Masło maślane w znaczeniu potocznym to wyrazy, albo i całe konstrukcje zdaniowe, w których treść jednego wyrazu jest zawarta w znaczeniu drugiego. Fachowo, w językoznawstwie mówi się tautologia, a jest to słowo, które podoba mi się bardzo przez sąsiedztwo dwóch samogłosek, z których jedna to u, a wtedy zawsze słyszymy ł. Wiem jednak, że istnieją odmienne gusta, więc podaję synonim tautologii: pleonazm. Dla każdego coś pysznego.

Masłem maślanym są m. in. następujące zwroty:

• cofnąłem się do tyłu – Cofnąć się to inaczej ?zrobić, pójść krok do tyłu?, a zatem wystarczy powiedzieć właśnie tak. Nigdy przecież nie cofamy się do przodu, a już tym bardziej w bok. ·wróciłem z powrotem ? Nie powinniśmy mówić wróciłem z powrotem, skoro wrócić oznacza akurat przyjść z powrotem.
• kontynuowałem dalej – Jeśli jakiejś rzeczy nie przestaliśmy robić, to jest to równoznaczne z tym, iż ją kontynuujemy. Po co mamy dodawać, że dalej?
• poprawiło się na lepsze – Wystarczy samo poprawić się, które znaczy ?robić coś lepiej?.
• akwen wodny – Aqua to po łacinie woda, mówienie więc akwen wodny, czyli ?woda wodna? jest błędem. Mówimy czasami akwen morski, oceaniczny, czy śródlądowy, ale nigdy powiedzieć nie możemy akwen wodny.
• celne trafienie ? Jeśli zawodnik zdobywa gola znaczy to po prostu, że trafił. Zatem przysłówek celnie jest tu niepotrzebny.
• pełny komplet – Komplet jest zbiorem elementów stanowiących pewną całość. W tym maślanym wypadku najciekawsze jest zachowanie niektórych językoznawców. Bardzo słusznie, i to im się chwali, potępiają oni pełny komplet, za to, i to już im się nie chwali, proponują zastępować to nieszczęśliwe wyrażenie innym, równie nieszczęśliwym, cały komplet. Przecież dla kompletu przymiotniki pełny i cały to synonimy. Nie można nigdy kupić całego kompletu dzieł Puszkina i kilku książek Dostojewskiego.
• okres czasu – Rzeczowniki okres, tydzień, miesiąc, rok, chwila zawsze odnoszą się do czasu, wystarczy więc powiedzieć: W tym okresie albo w tym czasie. Okres to przecież ?czas trwania czegoś?.
• potencjalne możliwości ? Tutaj błędy robią wszyscy ? politycy, urzędnicy, bywa, że aktorzy, a nawet dziennikarze, mnie chyba też to się zdarza, nie umiem jednak tak naprawdę odpowiedzieć na to pytanie. Prawda jest taka, że łacińskie pochodzenie wyrazu potencjalny znaczy ?możliwy, taki, którego jeszcze nie ma, ale który może się pojawić, wydarzyć?. Można, a czasami nawet trzeba mówić o potencjalnych korzyściach, albo potencjalnym niebezpieczeństwie. Jednak, szczególnie w tym przypadku, można, a czasami nawet trzeba zastanowić się nad sensem swojej wypowiedzi.